ผ้าไหมย้อมสีธรรมชาติ
ตำบลกระเทียม อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์
ชนพื้นเมืองตำบลกระเทียม ประกอบด้วย เขมร ลาว ส่วย ประชากรส่วนใหญ่ประกอกอาชีพทำนา ว่างเว้นจากการทำนาก็จะทอผ้าไหม ในปัจจุบัน องค์การบริหารส่วนตำบลกระเทียม ได้ส่งเสริมให้ ผ้าไหมย้อมสีธรรมชาติ เป็นผลิตภัณฑ์ OTOP ตำบลกระเทียม อีกทั้งจะส่งเสริมให้เป็น “แหล่งเรียนรู้ผ้าไหมตำบลกระเทียม” เสริมสร้างศักยภาพของปราชญ์หมู่บ้าน นายบันเทิง ว่องไว ผู้เชี่ยวชาญด้านผ้าไหมของตำบลกระเทียม เป็นผู้คิดริเริ่ม
หากมีผู้สนใจติดต่อได้ที่ องค์การบริหารส่วนตำบลกระเทียม , คุณบันเทิง ว่องไว 084-959-1289
ผ้าไหมหรือฝ้ายย้อมด้วยสีธรรมชาติ หนึ่งในภูมิปัญญาไทยที่สืบทอดมาแต่โบราณ มีการคัดสรรพันธุ์พืชหรือสัตว์ที่มีหลากหลายในท้องถิ่นใช้เป็นวัตถุดิบให้สี แต่พันธุ์พืชที่ได้รับการพัฒนาจนใช้ย้อมได้สีคุณภาพดี สีไม่ตกและไม่ซีดจางง่ายมีจำนวนไม่กี่ชนิด และเริ่มไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้ ในขณะที่ความนิยมในผลิตภัณฑ์ผ้าย้อมสีธรรมชาติเพิ่มขึ้น เนื่องจากมีกระบวนการผลิตจากวัสดุธรรมชาติและผ้าย้อมสีธรรมชาติมีลักษณะเด่นที่สีนุ่มนวลไม่ฉูดฉาดเป็นที่ต้องการของตลาด โดยเฉพาะในต่างประเทศ
สีธรรมชาติ ส่วนใหญ่ได้จากการสกัดแก่นไม้หรือเปลือกไม้ ใช้ย้อมผ้ามาแต่อดีต ด้วยสีที่ย้อมได้ มักซีดจางง่าย ไม่คงทนต่อแสงแดดและการซัก จึงต้องย้อมซ้ำบ่อยๆ ทั้งต้องใช้วัตถุดิบจำนวนมากในการสกัดสี เนื่องจากมีปริมาณสีในพืชน้อยก่อให้เกิดปัญหาขาดแคลนวัตถุดิบ โดยเฉพาะแก่นไม้ซึ่งเติบโตช้า และมีจำนวนน้อยลง ผู้ทอผ้าจึงนิยมใช้สีสังเคราะห์ย้อมผ้าแทนปัจจุบันสีธรรมชาติกลับได้รับความนิยมมากขึ้น ด้วยเหตุผลสำคัญ คือ ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมการใช้พืชหรือส่วนของพืชที่โตเร็วเป็นวัตถุดิบสกัดสีธรรมชาติแทนแก่นไม้ที่หายากเป็นแนวทางหนึ่งเพื่อบรรเทาปัญหาขาดแคลนวัตถุดิบ และผลิตภัณฑ์ไหมย้อมสีธรรมชาติ
มหัศจรรย์ผ้าไหมสุรินทร์
การทอผ้าไหมของชาวจังหวัดสุรินทร์ เป็นศิลปหัตถกรรมที่มีชื่อเสียง มีเอกลักษณ์และประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน มีสีสันและลวดลายที่แปลกตาไปจากผ้าไหมของจังหวัดอื่น เนื่องจากได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมกัมพูชา แต่เดิมชาวบ้านทอผ้าไหนเพื่อใช้เอง และสวมใส่ในงานทำบุญและงานพิธีต่างๆ การทอจะทำหลังจากสิ้นสุดฤดูกาลทำนา ซึ่งเป็นอาชีพหลัก ชาวสุรินทร์นิยมใช้เส้นไหมน้อยในการทอ ทำให้ผ้าไหมที่ทอได้มีความละเอียด มันวาว สวยงาม ผ้าที่ทอจะมีสีสันที่มีลักษณะเฉพาะ คือ สีจะออกโทนสีขรึม เช่น น้ำตาล แดง เขียว ดำ เหลือง ลวดลายที่บรรจงประดิษฐ์ขึ้นล้วนมีที่มาและมีความหมายอันเป็นมงคล เช่น ผ้าอัมปรม ผ้าอันลุยซีม และผ้าโฮล ซึ่งถือว่าเป็น “ ราชินีผ้าไหมสุรินทร์ ” รวมทั้งมีกรรมวิธีการทอผ้าที่ไม่เหมือนที่ใด และมีแห่งเดียวที่จังหวัดสุรินทร์
แหล่งผลิตผ้าไหมในจังหวัดสุรินทร์มีเกือบทุกบ้านหมู่บ้าน แต่ที่กำลังมีชื่อเสียงอยู่ในขณะนี้ คือ บ้านท่าสว่าง ตำบลท่าสว่าง อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ มีการทอ “ ผ้าไหมยกทองโบราณ ( an ancient brocade silk )” ที่มีความสวยงามสร้างความมหัศจรรย์แก่ผู้พบเห็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโอกาสที่ประเทศไทยเป็นเจ้าภาพจัดประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย หรือ APEC ในเดือนตุลาคม ๒๕๔๖ รัฐบาลได้คัดเลือกผ้าไหมยกทองโบราณ เพื่อนำมาตัดเย็บเป็นเสื้อให้ผู้นำประเทศต่างๆ สวมใส่เข้าร่วมประชุม และทอผ้าคลุมไหล่เพื่อมอบเป็นของขวัญให้แก่ภริยาผู้นำในครั้งนี้ด้วย
ผ้าไหมสุรินทร์ นอกจากใช้เป็นผ้าสำหรับสวมใส่แล้ว ยังแสดงออกถึงศิลปวัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรม ความเชื่อต่างๆ ของผู้คนที่สืบทอดมายาวนาน จึงเป็นของมีค่าสูงยิ่งสำหรับมอบไหว้ผู้ที่เคารพบูชา และมอบเป็นของฝากสำหรับคนที่รัก เป็นความภาคภูมิใจทั้งผู้ให้และผู้รับ
